چقدر احتمال دارد ویروس کرونای جدید از حیوانات به انسان منتقل شود؟
دکتر رضا ایجاب، دامپزشک
به‌عنوان دامپزشک این بیشترین سوالیست که این روزها از من پرسیده می‌شود، و ایضاً به‌عنوان دوستدار حیوانات آن‌هم در شرایطی که همین اخیراً خبرهایی تایید نشده شنیده می‌شود که علت مرگ 20 هزار پرنده مهاجر میانکاله که تک‌تک آنها بخشی مهم از محیط زیست ما بوده‌اند، می‌تواند مسمومیت عمدی باشد، پاسخ به این سوال فارغ از عواقب آن چندان هم راحت نیست. اما الان زمانیست که به گفته سازمان بهداشت جهانی بیش از همه باید به علم اعتماد کرد. به باورناپذیری و تغییر علم، مصداق اون جمله معروف نیچه که می‌گوید: «هیچ چیز به اندازه یقین حقیقت را تهدید نمی‌کند». هیچ یقینی در علم نیست. اما همان‌قدر که با چشمان باز به استقبال تغییر نظریه‌ای پشت نظریه‌ای دیگر می‌رویم، رد فرضیه‌ای و اثبات فرضیه‌ای دیگر را دنبال می‌کنیم به همان نسبت با فروتنی یافته‌های علمی که حاصل دسترنج شریف‌ترین نوع بشر است را بر دیده منت گذاشته و قبول می‌کنیم. شاید اگر آن زمان که نظریه خلق‌الساعه مطرح می‌شد بی آنکه جواب‌های منطقی و علمی برای نقض‌اش پیدا کنیم، تمسخرگونه از کنارش می‌گذشتیم، امروز در عصری زندگی نمی‌کردیم که به گواه خیلی از اندیشمندان سده «زیست‌شناسی» باشد.
جواب سوال مطرحه را سازمان بهداشت جهانی و انجمن جهانی دامپزشکی دام کوچک به روشنی می‌دهد، «خیر». حیوانات خانگی به‌عنوان «منبع عفونت» نمی‌توانند مطرح باشند. درست است که ویروس کووید 19 از خفاش می‌تواند سرمنشا گرفته باشد و حیوانات دیگری نقش واسطه ایفا کرده باشند، همان‌گونه که سارس از نوع خاصی گربه‌سان (گتسبی) و مرس از نوع خاصی شتر (تک کوهانه) نشأت گرفته است، اما ما با نوع خاصی از بیماری‌های مشترک روبرو هستیم. احتمال وقوع چنین جهش‌های ژنتیکی مانند احتمال حضور موجوداتی شبیه به انسان در فضا می‌باشد. مانند اینکه روزی از میان تمام بز و گوسفندان ما یکی با یک تکه سیم و میخ قفل خانه ما را باز کند و وارد منزل شود و بعد از خوردن کاهوهای درون یخچال، طلا و جواهرات ما را هم بدزدد!! آیا این خبر باعث می‌شود درب آغل‌های تمام طویله‌ها را از درب ضدسرقت بسازید؟! شاید به‌نظرتان مثال پرت و ناممکنی بیاید ولی اگر تعداد این بز و گوسفندان را میلیون‌ها و حتی تریلیون‌ها راس برای هر خانواده تصور کنید، در مقیاس جهانی شاید چندان هم ناممکن تصور نشود. همان‌گونه که با در نظر گرفتن وسعت فضا، حیات دیگری چندان دور از ذهن نخواهد بود! از همین رو مفهوم «بیمار صفر» مهم می‌شود، چراکه احتمالا او اولین و آخرین واسط انسان و حیوان در پیدایش این چنین اپیدمی‌هایی خواهد بود. ادامه روند انتشار نه توسط حیوان بلکه توسط انسان‌های ناقل ویروس اتفاق خواهد افتاد. نقطه مهم این انتقال برخلاف موارد قبلی مشابه، این است که خوشبختانه ویروس نه از طریق تنفس (برخلاف مثلا آبله مرغان) که از طریق قطره‌های معلق برآمده از مخاط بیمار، قابل انتقال است و از همین روست که شستشوی دستان به ماسک زدن ارجحیت دارد.
اما اوضاع یکسان نماند، همه چیز در مظلومیت کامل برای حیوانات خانگی در حال رقم خوردن بود تا اینکه چند روز پیش افرادی از دپارتمان کشاورزی، صیادی و منابع طبیعی هنگ‌کنگ بر اساس اصرارهای پیرزنی 60 ساله که تست کرونای او مثبت شده بود، وارد خانه او شده تا سگ تنهای او را نجات دهند اما نتایج آزمایشات از سوآب حفره‌های بینی و دهان سگ «مثبت ضعیف» گزارش شد. اما با قرنطینه سگ مشخص شد حیوان مذکور مبتلا به ویروس کرونای جدید نبوده و مانند «دستگیره در» به‌طور مکانیکی آلوده به ویروس شده است.
نکته آخر، به‌دلیل احتمال سرایت ای‌کولای و سالمونلا که چندان هم خطرناک نیستند، سازمان بهداشت جهانی همواره تاکید به شستشوی دست‌ها با آب و صابون پس از لمس حیوانات داشته و با گزارشات جدید بهتر است از برخورد فیزیکی با حیواناتی که صاحبان احتمالا آلوده می‌توانند داشته باشند، حتی‌الامکان پرهیز گردد و اگر در خانه حیوان خانگی نگهداری می‌کنیم، قبل از تماس حتما دست‌های خود را شستشو و یا ضدعفونی کنیم، چراکه اگرچه حیوانات به بیماری جدید مبتلا نمی‌شوند اما مانند هر شیء دیگری که قطرات آلوده به ویروس از شخص بیمار می‌تواند روی آن پراکنده و باعث آلودگی سایرین شود، حیوانات نیز می‌توانند ناقل مکانیکی باشند. ولی تا زمانی که حیوان خانگی شما در محیط خانه و به دور از شخص آلوده نگهداری شود، خود به تنهایی نمی‌تواند ناقل محسوب شود؛ البته تا گزارشاتی که این لحظه در دنیا به ثبت رسیده‌اند.
احسن،خیلی عالی ،مختصر و مفید بیان کردید. 
بارها گفته شده تاکنون موردی از بیماری کرونای جدید از حیوان بانسان گزارش نشده است ولی چون افراد بعلت ممکن است حامل ویروس کرونا باشند که هنوز علامت ندارد و آب دهان یا کلینکس دهان خود را روی زمبن بی اندازند لدا سگ خود را بیرون از خانه با جایگاهش نبرید‌که سطح بدنش احتمال آلوده شود که برای خودش بی آزار ولی برای بیماری زا باشد تمام درود بر شما همکار ارجمند
