حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در رتبهبندی موضوعی تایمز ۲۰۲۲، دانشگاههای کردستان و تبریز برترین دانشگاههای ایران در حوزه علوم دامپزشکی شدند. رتبه بندی موضوعی تایمز ۲۰۲۲ در ۴ موضوع روانشناسی، علوم طبیعی، علوم زیستی و سلامت منتشر شد و ۴۰ دانشگاه ایرانی در میان بیش از هزار دانشگاه برتر دنیا قرار گرفتند. این اتفاق، بهانهای شد تا به سراغ رئیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز برویم و گفتوگویی با او داشته باشیم.
«دکتر میرحسن موسوی» در گفتوگو با حکیم مهر، رمز موفقیت دانشکدهاش را نیروهای جوان هیات علمی و نقش موثر آنها روی استنادات دانشکده میداند: «به هر حال آموزش و پژوهش در همه دانشکدهها در یک سطح قابل قبول انجام میگیرد اما میتوان گفت آنچیزی که کمکحال دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز شد، استنادات علمی است که همکاران جوان و فعال دانشکده باعث و بانی آن هستند.»
وی ضمن گلایه از جذب بدون حساب و کتاب دانشجوی دامپزشکی در برخی دانشکدهها، میگوید: «وقتی تعداد فارغالتحصیلان زیاد است و رقابت شدید، ارائه خدمات توسط دانشجو یا فارغالتحصیلانی صورت میگیرد که در طول دوران تحصیل، نظارت کافی روی آموزش آنها نبوده است.»
حکیم مهر: آقای دکتر، ورودی چه سالی و کدام دانشگاه هستید؟
بنده در سال 1362 از دبیرستان فارغالتحصیل و در همان سال اول شرکت در کنکور، در دانشکده دامپزشکی تهران پذیرفته شدم و خدمت اساتید بزرگوار دانشگاه تهران بودم. دوره تخصصی را نیز در دانشگاه تهران در رشته بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی خواندم. در حال حاضر عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز هستم.
حکیم مهر: آقای دکتر، با وجود دانشگاههای بزرگتر و قدیمیتری مثل دانشگاههای تهران، شهید چمران اهواز، شیراز، فردوسی مشهد و... شما چطور توانستید به این رتبه دست پیدا کنید؟
همانطوری که استحضار دارید، رتبهبندی تایمز بر روی شاخصهای مختلف آموزشی، پژوهشی، استنادات، درآمد صنعتی و وجهه بینالمللی تمرکز دارد. دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز از حدود ۳ دهه پیش تاسیس شده و رمز موفقیت ما همکاران جوان فعال هیات علمی بوده است. کمااینکه این سرمایه ارزشمند نقش موثری روی استنادات علمی دانشکده داشتند. به هر حال آموزش و پژوهش در همه دانشکدههای دامپزشکی در یک سطح قابل قبول انجام میگیرد اما میتوان گفت آن چیزی که کمکهحال دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز بوده، استنادات علمی است که همکاران جوان و فعال دانشکده باعث و بانی آن هستند.
حکیم مهر: به پیشینه دانشکده دامپزشکی تبریز اشاره کردید. لطفا کمی بیشتر در این خصوص توضیح دهید.
دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز در سال ۱۳۶۶ به صورت آموزشکده دایر و با پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی دامپزشکی شروع به کار کرد. در سال ۱۳۷۵ به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی علوم آزمایشگاهی اقدام نمود و در سال ۱۳۸۴ با پذیرش دانشجو در مقطع دکترای عمومی دامپزشکی از آموزشکده به دانشکده تبدیل شد. در حال حاضر در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای عمومی و دکترای تخصصی دانشجو پذیرش میکنیم.
حکیم مهر: چه تعداد دانشجو دارید؟
در مقطع دکترای عمومی ۱۸۴ دانشجو، کارشناسی پیوسته ۱۹۴ دانشجو، کارشناسی ناپیوسته ۵۶ دانشجو، کارشناسی ارشد ۶۲ دانشجو و دکترای تخصصی ۱۶ دانشجو داریم که جمع آنها ۵۱۲ نفر دانشجوی فعال است.
حکیم مهر: این عدد با احتساب دانشجویان ورودی مهر امسال است؟
خیر. این عدد مربوط به دانشجویان فعال در سال تحصیلی 1400-1399 هستند.
حکیم مهر: وضعیت اعضای هیات علمی دانشکده چگونه است؟
دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز ۴۵ نفر عضو هیات علمی شامل ۵ نفر استاد، ۲۵ نفر دانشیار، ۱۴ نفر استادیار و یک نفر مربی دارد.
حکیم مهر: با توجه به تراکم دانشکدههای دامپزشکی در شمال غرب کشور از جمله دانشکدههای آزاد و دولتی تبریز، ارومیه، شبستر و...، آیا به نظر شما این مساله روی کیفیت آموزش در این منطقه تاثیرگذار نیست؟
مسلما این یک اتفاق رضایتبخش نیست. ما متاسفانه در سالهای اخیر رشد کمی غیرقابل کنترلی داشتیم و همانطور که خودتان هم اشاره کردید، خصوصاً در دانشگاه آزاد، تعداد دانشجوهای ورودی خیلی روی حساب و کتاب نبوده و بالاتر از نیاز جامعه بوده است. در دانشگاه تبریز که یک دانشگاه بزرگ و دومین دانشگاه ایران از نظر قدمت سال تاسیس در کشور است، تعداد ورودی دانشجویان دکترای دامپزشکی ما به طور میانگین ۳۰ نفر است و در طول سال فقط در مهر ماه دانشجو پذیرش میکنیم. این درحالی است که سایر دانشگاهها علیالخصوص دانشگاه آزاد، هم برای مهر و هم برای بهمن دانشجو میگیرند و این مساله ضمانت شغلی فارغالتحصیلان و آینده شغلی آنها را زیر سؤال میبرد.
اما در مورد تاثیر آن بر روی کیفیت آموزش دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، خیر. چون دانشگاه تبریز هر سال تعداد مشخصی دانشجو میگیرد و روی آنها کار میکند. لذا آمار پذیرفتهشدگان دانشگاههای دیگر کیفیت تحصیلی ما را تحت تاثیر قرار نمیدهد. ما به عنوان یک دانشگاه دولتی و مادر در شمال غرب کشور سعی میکنیم استانداردهای وزارت علوم را پیاده کنیم و اگر میتوانیم کیفیت را بالاتر ببریم.
حکیم مهر: به طور کلی مهمترین مشکلات آموزش دامپزشکی در ایران از نظر شما چیست؟
یکی از مشکلات اساسی، عدم تصمیمگیری درست و مدون برای درازمدت است. ما متاسفانه در سطح کشور نتوانستیم مانند دانشگاه علوم پزشکی که روی تعداد ورودیهای خود کنترل دارد، کنترل داشته باشیم. به عبارت دیگر نتوانستیم بر اساس نیاز کشور به دامپزشک در مناطق مختلف برنامهریزی کنیم و پذیرش دانشجو بیشتر از نیاز جامعه بوده است. از طرف دیگر، واگذاری بخشی از آموزش عالی کشور به بخش خصوصی و غیرانتقاعی کردن آن باعث شده که بخش دولتی هم به نوعی متاثر از این تصمیم شود.
ما با پیشرفت صنعت و دامداریها در سطح جهان نتوانستیم خود را با آنها وفق دهیم و همسانسازی کنیم که این هم یک آسیب است. هرچند در سالهای اخیر وزارت علوم سعی کرده در سرفصلهای دروس تجدید نظر کند و ساماندهی مناسبی در این زمینه صورت دهد. در مجموع تصمیمات در دهههای اخیر باعث رشد کمی دامپزشکی شده و این هم روی کیفیت ارائه خدمات آن تاثیر منفی گذاشته است.
حکیم مهر: چرا دامپزشکانی که از دانشگاهها فارغالتحصیل میشوند، کاربردی آموزش ندیدهاند و نمیتوانند به خوبی در فیلد وارد کار شوند؟
بله، متاسفانه این مشکل وجود دارد. راهکار آن هم میتواند توجه به کیفیت آموزش عملی دانشجویان باشد. وقتی تعداد فارغالتحصیلان زیاد است ارائه خدمات ممکن است توسط فارغالتحصیلانی صورت میگیرد که در طول دوران تحصیل، نظارت کافی روی آموزش آنها نبوده است.
حکیم مهر: به نظر شما آیا الحاق آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت میتواند به نفع دامپزشکی باشد؟
این موضوع نیازمند بررسیهای همهجانبه است اما در کل ادغام میتواند مفید باشد به شرط اینکه با برنامه بوده و جایگاه دامپزشکی در وزارت بهداشت مشخص شود. اگر اتفاق بیفتد روی کیفیت آموزش دامپزشکی مفید خواهد بود. خصوصاً اینکه بخش مهمی از فعالیتهای دامپزشکی در جهت تامین بهداشت عمومی جامعه و تامین غذای سالم با منشاء دامی است و میتوان با هماهنگی بیشتر در وزارت بهداشت، در پیشگیری و کنترل بیماریهای مشترک انسان و دام گامهای موثرتری برداشت.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.