دوره‌های بازآموزی دامپزشکی از هدف خود دور شده و رسالت خود را فراموش کرده است

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: نگاهی گذرا به تاریخچه دوره‌های بازآموزی نشان می‌دهد که این دوره‌ها برای اولین بار در دهه بیست قرن بیستم برای آموزش مداوم پزشکان در قالب برنامه «آموزش مداوم پزشکی» در ایالات متحده آمریکا ابداع و ارائه شد. سپس در سال 1934 شرکت در این دوره‌ها برای پزشکان در فیلد اورولوژی اجباری شد. برنامه آموزش مداوم پزشکی به موازات آمریکا در کانادا، اروپا، استرالیا و حتی کشورهای آسیایی نیز به اشکال مختلف به اجرا درآمد و در بعضی از کشورهای اروپایی به صورت داوطلبانه همراه با امتیازات تشویقی برای تمدید پروانه فعالیت پزشکی در حال اجراست.

در این میان، دانشکده‌ها و موسسات آموزش عالی دامپزشکی نیز به تبعیت از رشته پزشکی در صدد بازآموزی و نوآموزی دانش‌آموختگان رشته دامپزشکی برآمدند. از آنجا که گستردگی پژوهش‌های علمی در رشته‌های مختلف علوم پایه و بالینی دامپزشکی و تنوع بسیار بالای گونه‌های جانوری از مهمترین عوامل محدود کننده آموزش دامپزشکی در دانشکده‌های دامپزشکی است، بنابراین شرکت در رویدادهای علمی و کاربردی دامپزشکی در قالب برنامه‌های آموزش مداوم دامپزشکی می‌تواند نقش بسزایی در ارتقای سطح علمی و مهارت‌های عملی دامپزشکان ایفا کند.

در ایران با تصویب قانون تاسیس سازمان نظام دامپزشکی در سال 1376، این سازمان متولی برنامه آموزش مداوم دامپزشکی شد و از سال 1388 با همکاری مراکز دانشگاهی، سازمان دامپزشکی کشور، سازمان‌ها و موسسات مرتبط با صنعت دام و دامپروری اقدام به برگزاری دوره‌های بازآموزی برای دامپزشکان نمود. پس از تصویب و ابلاغ «قانون افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و منابع طبیعی» در سال 1389 و دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های مرتبط با آن، شرکت در دوره‌های آموزشی برای متقاضیان و دارندگان پروانه‌های فعالیت دامپزشکی موضوع این قانون اجباری شد. بدین ترتیب همکاران دامپزشک جهت دریافت یا تمدید پروانه فعالیت دامپزشکی در رده‌های مختلف حرفه‌ای، نیازمند کسب امتیاز آموزشی با توجه به نوع پروانه و محل فعالیت مشخصی هستند. امتیاز آموزشی شامل گذراندن دوره کارآموزی پس از فارغ‌التحصیلی، انتشار مقالات علمی و پژوهشی، پذیرش کارآموز در مراکز فعالیت خود، تالیف کتب مرتبط با دامپزشکی، شرکت در همایش‌ها و دوره‌های مختلف آموزشی و کارگاه‌های عملی است. در واقع دامپزشکان متقاضی صدور یا تمدید پروانه فعالیت می‌بایست بخشی از امتیاز آموزشی لازم و نه همه آن را از شرکت در دوره‌های آموزشی مصوب سازمان نظام دامپزشکی کشور تامین نمایند.

اما آنچه در واقعیت در مورد کلاس‌های بازآموزی دامپزشکی دیده می‌شود، متفاوت از آن چیزی است که رسالت واقعی این دوره‌هاست. کمااینکه انتقادات زیادی در خصوص کیفیت برگزاری این کلاس‌ها علی‌الخصوص بعد از پاندمی کرونا وارد است. در کمال تاسف، اکثر افراد با هدف تمدید پروانه در کلاس‌هایی شرکت می‌کنند که هیچ ارتباطی به حوزه کاری آنها ندارد. یا بعضا افراد در دوره‌های مختلف ثبت‌نام کرده، اما در کلاس حاضر نمی‌شوند...

دوره‌های بازآموزی دامپزشکی رسالت خود را فراموش کرده است

«دوره‌های بازآموزی دامپزشکی از هدف خود دور شده است، مسیری که می‌رود، مشکل دارد، رسالت خود را فراموش کرده و نیاز به یک بازنگری کلی دارد.» این را رئیس جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک به حکیم مهر می‌گوید و تاکید می‌کند که همه چیز در همین چند کلمه خلاصه می‌شود.

«دکتر فرخ‌رضا کبیر» ادامه می‌دهد: «کلاس بازآموزی یا دوره بازآموزی به این معناست که کسی که در زمینه‌ای خاص زیاد کار کرده و تجربه بالایی دارد، تجربیات خود را که هنوز در هیچ کتاب و مقاله‌ای منتشر نشده و از دل اتفاقاتی بیرون آمده که با توجه به شرایط محیطی کشور رقم خورده است، به افراد دیگر انتقال دهد. لذا اگر قرار باشد در دوره‌های بازآموزی از روی کتاب اسلاید بسازند و از روی اسلایدها حرف بزنند، مخاطبان می‌توانند به همان کتاب مراجعه کرده و دیگر نیازی به حضور در دوره بازآموزی ندارند.»

وی تصریح می‌کند: «دوره بازآموزی یعنی انتقال تجربه از طرف افراد صاحب تجربه به افراد فاقد آن تجربه. پس من هم با 33 سال سابقه کار می‌توانم در کلاس بازآموزی شرکت کنم و حرف کسی را که در یک زمینه خاص متخصص است، گوش کنم و مساله‌ای جدید یاد بگیرم.»