گزارش ویژه حکیم مهر درباره مشکلات سایر رده‌های دامپزشکی: فراموش‌شدگان! (بخش اول)

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: مدتی است که پایگاه خبری تحلیلی حکیم مهر بر اساس رسالت حرفه‌ای خود، مشکلات اصناف گوناگون حرفه دامپزشکی را مورد بررسی قرار می‌دهد. در گزارش‌های ویژه قبلی حکیم مهر، مشکلات مسئولین فنی بهداشتی، کلینیسین‌های دامپزشکی و داروخانه‌های دامپزشکی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت (اینجا، اینجا و اینجا). در این گزارش، مشکلات و مسائل سایر رده‌های دامپزشکی مورد بررسی قرار گرفته و صحبت‌های تعدادی از این همکاران مطرح می‌شود .

سایر رده‌های دامپزشکی همان‌طور که از نامشان بر می‌‌آید، در سایه قرار گرفته و با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم‌ می‌کنند. شاید همین مصائب است که برخی از آنها را به چاله‌ای به نام درمان غیرمجاز انداخته است. کمااینکه طبق قانون، این رده از دامپزشکان، اجازه درمان ندارند اما بسیار این کار را انجام می‌دهند. مساله دخالت سایر رده‌های دامپزشکی در امر درمان یکی از انتقادات دامپزشکان نسبت به این بخش از جامعه دامپزشکی است. معضلی که رئیس انجمن صنفی سایر رده‌های دامپزشکی استان گیلان نیز آن را قبول دارد، با این حال به هم صنفان خود هم حق می‌دهد.

قانون دامپزشکی فقط برای دامپزشکان عمومی و علوم بالینی است

 «علی مشتاقی» در گفت‌وگو با حکیم مهر دخالت سایر رده‌ها در درمان را یکی از معضلات بزرگ می‌داند و می‌گوید: «درمان از سوی برخی از نیروهای سایر رده صورت می‌گیرد و اگرچه این کار مورد تایید ما نیست، اما دلایل مختلفی هم دارد.»

وی ضمن انتقاد از اینکه قانون دامپزشکی فقط برای دامپزشکان عمومی و علوم بالینی است، می‌افزاید: «اگر کتاب قانون را مطالعه کنید، می‌بینید که تمام مسائل در مورد دکتر دامپزشک نوشته شده و هیچ‌جا اشاره‌ای به وظایف سایر رده‌ها نشده است. البته ما شرح وظایفی که وزارت علوم پیشنهاد داده و به شکل قانونی اجرا می‌شود را پیشنهاد دادیم، اما سازمان دامپزشکی آن را قبول ندارد. اگر هم وظایفی برای سایر رده تعریف کردند، آن وظایف را دامپزشک نیز می‌تواند انجام دهد یا اگر بخواهد می‌تواند به سایر اشخاص واگذار کند.»

بیطار پروری؛ یکی از معضلات جدید عرصه دامپزشکی

مشتاقی بحث بیطار پروری را یکی از معضلات جدید عرصه دامپزشکی معرفی و تصریح می‌کند: «دامپزشکان برای کسب درآمد بیشتر افرادی را در روستاهای مختلف به عنوان بیطار پرورش می‌دهند و ادامه درمان را به آنها واگذار می‌کنند. بیطار در ازای معرفی مورد به دامپزشک، سهم تزریقات یا پورسانت دریافت می‌کند و ادامه کار به او سپرده می‌شود که در این میان نقش سایر رده‌ها زیر سوال می‌رود. چراکه سرم‌تراپی را اکثر دامپزشکان انجام می‌دهند و فقط بحث واکسیناسیون باقی می‌ماند. از آنجاکه واکسن دام بزرگ هنوز به شکل دولتی است و خصوصی نشده است، دامپزشکی هرکجا که صلاح بداند و هر زمان که مشکل حقوق دارد، نیروها و اکیپ‌های خود را به داخل روستاها می‌فرستد و از آنها می‌خواهد واکسن بزنند.»

پس سایر رده‌ها چه کنند؟!

وی با طرح این سوال که اگر قرار است فرایند واکسن و تزریقات از سوی بیطارهای محلی صورت گیرد، پس سایر رده‌ها چه کنند؟ می‌افزاید: «در این موقعیت آیا سایر رده‌ها باید دزدی کنند؟ آنها درس خوانده، واحد پاس کرده و هزینه کرده‌اند که کار کنند. چارچوب کاری آنها هم مشخص است و سرم تراپی، ادامه درمان و واکسیناسیون دارند. اما وقتی عملا دامپزشک‌ها این چارچوب‌های کاری را از سایر رده‌ها می‌گیرند، آنها مجبور می‌شوند که درمان غیرمجاز انجام دهند.»

۳۰ تا ۴۰ درصد درمان‌ها توسط بیطارها انجام می‌شود!

مشتاقی با بیان اینکه هیات مدیره انجمن صنفی سایر رده‌های دامپزشکی با انجام درمان سایر رده‌ها مخالف است، تصریح می‌کند: «سایر رده‌ها مدرک لازم و کافی برای انجام درمان ندارند و برای انجام این کار متحمل استرس زیادی هم می‌شوند. اما وقتی وظایف به شکل روتین از آنها گرفته شده و آقای دامپزشک با بیطار محلی کار می‌کند و بیطار محلی در آینده تبدیل به یک دکتر دامپزشک می‌شود، چاره‌ای برای آنها نمی‌ماند. الان در استان گیلان یا حداقل حومه رشت نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ درصد درمان‌ها توسط همین بیطارها انجام می‌شود. یعنی دست دکترها هم کوتاه شده، چون خود آنها این افراد را پرورش دادند. بیطارها درمان‌های ابتدایی را انجام می‌دهند و وقتی به جایی می‌رسد که کاری از بیطار ساخته نیست، مجبور می‌شوند با دکتر دامپزشک تماس بگیرند. این یعنی دست سایر رده‌ها از همه چیز کوتاه شود.»

سایر رده‌ها هیچ جا استخدام نمی‌شوند

وی ضمن انتقاد از اینکه تعداد کلینیک‌ها بسیار زیاد شده و بچه‌های سایر رده هم هیچ جا استخدام نمی‌شوند، ادامه می‌دهد: «ما الان نزدیک به ۳۰ مطب دامپزشکی در حال فعالیت داریم اما تقریبا هیچ یک از سایر رده‌ها را برای استخدام نمی‌پذیرند. حتی داروخانه‌های دامپزشکی هم بچه‌های سایر رده را قبول نمی‌کنند. آنها وقتی قصد استخدام یک نیرو را دارند، برای فرار از حقوق، مالیات و قرارداد طبق قانون با سایر رده، ترجیح می‌دهند افراد معمولی از روستاهای مختلف یا افرادی که سواد کافی را ندارند برای این کار استخدام کنند و با یک حقوق پایین آنها را به خدمت بگیرند. در اینجا نیز دست بچه‌های سایر رده‌ها کوتاه می‌شود. یعنی عملا سایر رده را قلع و قمع می‌کنند و هیچ کس به این مسائل رسیدگی نمی‌کند و همه می‌گویند سایر رده‌ها درمان غیر مجاز می‌کنند.»

چرا دامپزشک بیطار پروری می‌کند؟

رئیس انجمن صنفی سایر رده‌های دامپزشکی استان گیلان ادامه می‌دهد: «سایر رده درمان غیر مجاز می‌کند چون کیس تزریقات، سرم تراپی و بحث واکسیناسوین ندارد. چون او را استخدام نمی‌کنند، در حالی که درس خوانده و درخواست کار داده است. خیلی از مراکز به نیروهای سایر رده می‌گویند کیس درمانی به من معرفی کن تا من ادامه درمان او را به تو بدهم. سایر رده چطور کیس درمانی معرفی کند وقتی دست او از روستا کوتاه است و حتی واکسن هم نمی‌تواند بزند. اگر آقای دکتری که روزی ده تا کیس می‌بیند، ۵ کیس را برای ادامه درمان به نیروی سایر رده خود بدهد، وی نه تنها درآمد خود را دارد، بلکه وقت کافی هم برای این کار دارد و دیگر نه فرصت درمان غیر مجاز پیدا می‌کند و نه استرس آن را خواهد داشت. اصلا نیازی به درمان غیرمجاز ندارد. متاسفانه ما همیشه روی این مساله که چرا سایر رده درمان غیرمجاز انجام می‌دهد، تمرکز کردیم. در صورتی که نمی‌گوییم چرا دامپزشک بیطار پروری می‌کند؟ در رشت و اطراف رشت که ۶ شهرستان داریم، نزدیک به ۵۰ نفر بیطار محلی داریم که به شکل گسترده فعالیت می‌کنند و درآمد آنها از بچه‌های سایر رده‌ها خیلی بالاتر است.»

بیطارهایی که از محل درمان غیرمجاز خودرو خریده‌اند

وی با بیان اینکه بیطارهای محلی از محل درمان غیر مجاز خود خودرو خریده‌اند، خاطرنشان می‌کند: «این پول از کجاست؟ این سهم سایر رده بوده که در جیب بیطار رفته است. به خاطر اینکه کیس را به دکتر دامپزشک پاس بدهد که دکتر دامپزشک درآمد بیشتری داشته باشد. وقتی به این مشکلات رسیدگی کنیم قطعا این درمان غیر مجاز صورت نمی گیرد. چرا باید یک نیروی فوق لیسانس کار تکنیسینی کند؟ چرا یک نیروی آزمایشگاه باید در روستا واکسن بزند؟ چون جایی او را استخدام نمی‌کنند. آزمایشگاه به او می‌گوید که ماهی ۶۰۰ هزار تومان حقوق می‌دهم و اگر قبول نمی‌کنی برو به سلامت. لذا سایر رده مجبور می‌شود این کارها را انجام دهد. ما نیز به این مسائل ورود نمی‌کنیم چون قانون آن را ننوشیتم.»

تفکیک وظایف صورت نگرفته است

«مهندس بهمن لطافت» عضو هیات مدیره انجمن صنفی سایر رده‌های دامپزشکی استان گیلان نیز در گفت‌وگو با حکیم مهر مساله دخالت سایر رده‌ها در امر درمان را می‌پذیرد و می‌گوید: «بچه‌های سایر رده حتی آنهایی که این خدمات را ارائه می‌دهند و غیرمجاز کار می‌کنند، معتقد هستند که ما نباید این کار را انجام دهیم. علت اصلی این دخالت حداقل در گیلان این است که همین تفکیک وظایف انجام نشده است. مثلا دامپزشکان وقتی ویزیت می‌کنند، تمام داروهای مورد نیاز دام را خودشات در نسخه می نویسند برای ادامه درمان خیلی از همین همکاران دامپزشک در کادر خود، اصلا کاردان و کارشناس ندارند. فقط یک منشی دارند که لزوما دامپزشکی نخوانده یا اصلا سواد ندارد. واکسیناسیون طیور را همین منشی‌های بی‌سواد انجام می‌دهند. تزریقات دام کوچک را اکثرا چون سیار هستند و دامپزشکان داخل مطب نیستند، منشی‌ها انجام می‌دهند. اگر دارو و خدماتی برای فروش هست، همین منشی‌ها انجام می‌دهند. بارها پیش آمده که دامدار واکسن از مطب تهیه کرده و به هر علتی تلفات گسترده دادند و شکایت هم کرده اما راه به جایی نبرده است.»

در ایران چیزی به نام «ادامه درمان» که سایر رده‌های دامپزشکی انجام دهند، از بین رفته است

لطافت ضمن انتقاد از اینکه در استان گیلان حجم گسترده‌ای از بیطارپروری وجود دارد که توسط این دوستان انجام می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «وقتی دامپزشکان داخل روستا می‌شوند و تزریقات و ادامه درمان وجود دارد، به دامدار می‌آموزند که چطور باید انجام دهد. ما مستندات داریم که دامدار تب گاو را می‌گیرد و تزریقات انجام می‌دهد. در مواقع بیماری نیز بیشتر از طریق داروخانه دارو را تهیه و خود انجام می‌دهد. همه این مشکلات دست به دست هم داده است. در ایران چیزی به نام ادامه درمان که سایر رده‌های دامپزشکی انجام دهند، از بین رفته است. الان که چندین ماه از سال گذشته، حتی یک دوز واکسیناسیون دولتی هم به بنده نداده‌اند. واکسن آزاد تهیه کردم و برای مشتری‌های خاص خودم زدم اما دولتی نداشتم و زیر نظر مطب کار می‌کنم. از طرف دکتر دامپزشکی که حداقل در روز ۱۰ کیس دارد و ۲ تا ۳ کیس از طرف من به ایشان ارجاع می‌شود، هیچ یک از تزریقات و کارهای دیگر به بنده بر نمی‌گردد. سایر رده‌ها که نمی‌توانند از دیوار مردم بالا بروند، مجبور می‌شوند کاری انجام دهند که ممکن است از صلاحیت اختیار آنها نیز فراتر باشد.»

نمی‌توانیم منکر درمان غیرمجاز توسط سایر رده‌ها باشیم، ولی باید ریشه‌یابی شود

 «مودبی» کاردان دامپزشکی و کارشناس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی استان گیلان نیز در گفت‌وگو با حکیم مهر با بیان اینکه یک حس منفی نسبت به سایر رده‌ها در دامپزشکان ایجاد شده است که دلیل آن شاید درمان غیرمجاز باشد، خاطرنشان می‌کند: «درمان غیرمجاز در سایر رده‌ها اتفاق افتاده و ما نمی‌توانیم منکر آن باشیم که البته دلیل دارد و باید ریشه یابی شود. ما بارها جلسه گذاشتیم و این موضوعات را مطرح کردیم. شخصی که ۱۵ سال در این زمینه کار کرده و کار دیگری بلد نیست، باید از سفره دامپزشکی نان بخورد. اگر تنها چند واکسیناسیون برای وی مهیا شود، دیگر دنبال درمان غیرمجاز نمی‌رود. دامپزشکان همراهی نمی‌کنند در حالی که می‌توانند. مثلا اگر یک سایر رده روزی چند تزریق و تلقیح مصنوعی داشته باشد و در جراحی‌ها از او کمک بگیرند، ‌درآمد او تامین می‌شود و دیگر لزومی به درمان غیر مجاز ندارد. عمده بحث‌های جبهه گرفتن دامپزشکان نسبت به سایر رده‌ها فقط درمان غیرمجاز است.»

درمان غیر مجاز انجام می‌دهم و چاره‌ای هم ندارم

مودبی با بیان اینکه بنده خودم از کسانی هستم که درمان غیر مجاز انجام می‌دهم و چاره‌ای هم ندارم، می‌افزاید: «کلینیسین خود ما یکی از با تجربه‌ها و جزء اولین‌های استان هستند. فرض کنید ایشان روزی ۵ کیس دارد. از این ۵ تا یک مورد نیاز به ادامه درمان دارد. متاسفانه تزریقات توسط بیطارهای محلی انجام می‌شود. دامپزشکان حاضر هستند بیطار را برای ادامه درمان بفرستند اما ما را نفرستند. اعتقاد آنها این است که وقتی ما می‌رویم کار را یاد گرفته و شروع به درمان غیر مجاز می‌کنیم. اما این تفکر صحیح نیست. تا جایی که تمام سایر رده‌ها به درمان غیرمجاز روی می‌آورند. وقتی درآمد تامین نمی‌شود چه کاری می‌توان انجام داد؟ وضعیت مسئولین فنی هم که به این شکل است که یک قرارداد صوری با کارفرما می‌بندیم و می‌گویند شما نیاز نیست حضور داشته باشید، ۵۰۰ هزار تومان در ماه را دریافت کن و کاری به کار ما نداشه باش. اما بنده استعفا دادم چون بحث امضا فروشی بود و بار مسئولیتی هم دارد که باید پاسخ‌گو باشیم.»

مهندسینی که در فارم‌ها نسخه تجویز می‌کنند

 «مهندس فرزاد نادعلیان» کارشناس ارشد تغذیه طیور اما مساله دخالت غیرمجاز سایر رده‌های دامپزشکی در امر درمان را نمی‌پذیرد و می‌گوید: «دوستان و عزیزانی که با ما هستند این کار را نمی‌کنند. اما من شنیدم در برخی فارم‌ها خود مهندسین نسخه تجویز می‌کنند. این کار دامپزشک‌هاست. همانطور که ما از دامپزشکان خواستیم که جیره نویسی نکرده و در کار تغذیه‌ای‌ها دخالت نکنند، همین طور می‌گوییم که این کار مهندسین غیرحرفه‌ای است و مطمئنا مشکل ایجاد می‌کند. حرفه دامپزشک طبابت است و او باید این کار را انجام دهد نه شخص دیگر.»

هر رده‌ای باید گلیم خود را از آب بیرون بکشد

وی با تاکید بر این شخص باید خودش را بالا بیاورد و هیچ رده‌ای نمی‌تواند با دخالت رده دیگر انجام شود و بتوانند جای آن را بگیرند و مظلوم واقع شوند، خاطرنشان می‌کند: «بنده متخصص تغذیه وقتی جایی را درست کار کنم، هیچ دامپزشکی نمی‌تواند در کار من دخالت کند. الان همه دنیا روی این قضیه می‌رود که پیشگیری بهتر از درمان است. پیشگیری که من می‌گویم بحث صرف مهندسین علوم دامی است که کار می‌کنند. هر رده‌ای باید گلیم خود را از آب بیرون بکشد و اینطور نیست که بگوییم دولت این کار را می‌کند. بعضی از دامپزشکان هستند که جیره‌نویسی می‌کنند و خیلی بهتر از یک متخصص جیره‌نویس می‌نویسند و مسلما جای تغذیه‌ای ها را می‌گیرند. باید خود همان رده کاری کند که اجازه ورود به رده دیگر نداشته باشد.»

می‌گویند حق انجام هیچ کاری را نداری، مگر اینکه دکتر دامپزشک به شما بگوید که چه بکنید

گذشته از بحث درمان غیر مجاز، مشکلات زیادی بر سر راه سایر رده‌های دامپزشکی وجود دارد که اشتغال نامناسب و قوانین نادرست یکی از آنهاست. رئیس انجمن صنفی سایر رده‌های دامپزشکی استان گیلان در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه وقتی یک رشته دانشگاهی را راه‌اندازی می‌کنیم، باید به این فکر کنیم که فارغ‌التحصیلان خروجی چه باید بکنند؟ می‌گوید: «متاسفانه در کشور ما خیلی به این مساله فکر نمی‌شود. مخصوصا در زمینه دامپزشکی برای کسی که به عنوان کاردان، کارشناس، کارشناس ارشد یا PhD بیرون می‌آید، زمینه کاری مناسبی پیش‌بینی نمی‌کنیم. فقط یک رشته دانشگاهی تاسیس کردیم و در آن دانشجویانی که کاردانی می‌خوانند، عملا تمام واحدهایی را که دانشجویان دکترای عمومی می‌خوانند را با تعداد واحد کمتر می‌گذرانند. اگر یک دکترای عمومی درسی را در ۱۵ تا ۲۰ واحد می‌خواند، یک کاردان آن را در ۲ تا ۳ واحد پاس می‌کند. اما وقتی فارغ التحصیل می‌شود، به او می‌گویند حق انجام هیچ کاری را نداری مگر اینکه دکتر دامپزشک به شما بگوید که چه بکنید. این وضعیت برای کارشناس آزمایشگاه یا کارشناس ارشد نیز به همین شکل است.»

به فارغ‌التحصیلان PhD اجازه درمان داده نمی‌شود

مشتاقی ادامه می‌دهد: «بنده دانشجوی فوق تخصص در زمینه انگل‌شناسی دامپزشکی هستم. دانشجویان فوق تخصصی که فارغ‌التحصیل می‌شوند، یا باید عضو هیات علمی شوند یا استاد دانشگاه. در صورتی که دانشجویانی که PhD می‌خوانند واحدهای درمانی برای بیماری‌های انگلی را کاملا پاس می‌کنند تا جایی که به شکل تخصصی کار می‌کنند و تشخیص و درمان بیماری‌های انگلی را انجام می‌دهند، اما اجازه درمان به آنها داده نمی‌شود. این سوال وجود دارد که شما چطور پیش بینی کردید یک فوق تخصص فقط استاد دانشگاه شود؟ چطور است که در رشته‌های دیگر فوق تخصص در زمینه تخصصی به اشکال مختلف خود کار می‌کند؟ اما در رشته دامپزشکی نمی‌تواند. همچنین دانشجویان کارشناسی ارشد ۳۲ واحد به شکل تخصصی پاس می‌کنند. اما زمانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند عملا بیکار هستند و در بازار کار فقط به عنوان کارشناس ساده آزمایشگاه کار می‌کنند. متاسفانه تکنیسین‌ها عملا تبدیل به واکسیناتور شده‌اند.»

قانون هیچ جایگاهی برای سایر رده‌های دامپزشکی مشخص نکرده است

عضو هیات مدیره انجمن صنفی سایر رده‌های دامپزشکی استان گیلان قوانین دامپزشکی را اصلی‌ترین مشکل فعالان سایر رده‌ها معرفی می‌کند و می‌گوید: «قوانین هیچ جایگاهی برای سایر رده‌های دامپزشکی مشخص نکرده است و هیچ شرح وظیفه‌ای دراین خصوص وجود ندارد. هر اقدامی که می‌کنیم یا باید زیر نظر دکتر دامپزشک باشد یا مورد قبول قرار نمی‌گیرد و هیچ پروانه‌ای برای سایر رده‌های دامپزشکی صادر نمی‌شود. فقط پروانه واکسیناسیون صادر می‌کنند که ارزش قانونی برای ارائه به جایی ندارد.»

متولیان جوابگو نیستند

مهندس لطافت با بیان اینکه کارت واکسیناسیون هم هیچ ارزش قانونی برای بچه‌های سایر رده‌ها ندارد، ادامه می‌دهد: «این مشکل را سال‌ها پیگیر بودیم اما متولیان جوابگو نیستند و هر جا می‌رویم می‌گویند باید از طریق مجلس پیگیری شود. این زمان‌بر است و تا به حال هیچ اقدامی صورت ندادند و هیچ لایحه‌ای هم به مجلس ندادند.»

پروانه‌های مراکز مایه کوبی فقط برای دامپزشکان صادر می‌شود

وی می‌افزاید: «مشکل دیگر این است که کارت واکسیناسیونی که برای بچه‌های سایر رده‌ها زیر نظر مطب‌های مایه‌کوبی صادر می‌شود، با مراکز مایه کوبی قراردادی ندارند ودولت هم هیچ تعهدی ندارد که واکسیناسیون را به بخش خصوصی واگذار کند. پروانه‌هایی تحت عنوان مراکز مایه کوبی ارائه دادند که فقط برای دامپزشکان صادر می‌شود و ما می‌توانیم زیر نظر آنها درخواست دهیم و نفر اصلی درخواست کننده دامپزشک است که ما را به واکسیناتور معرفی می‌کند. همین پروانه را هم که به‌عنوان مجوز مایه کوبی و تزریقات صادر می‌شود، اصلا پیگیر نمی‌شوند که باید قراردادی داشته باشد. اصلا واکسیناسیونی صورت می‌گیرد یا خیر؟ متاسفانه هیچ‌گونه پیگیری صورت نمی‌گیرد و هیچ قرارداری مکتوب نمی‌شود و هیچ حق‌السهمی برای واکسیناتوری که در برف و کولاک کار انجام می‌دهد، در نظر گرفته نمی‌شود. اکثر مواقع در حق آنها اجحاف می‌شود یا پولی که دولتی است و به حساب دکتر دامپزشک واریز می‌شود خیلی مواقع اصلا به واکسیناتور داده نمی‌شود و قابل پیگیری نیست.»

مهندس فارم ده برابر دامپزشک کار می‌کند

کارشناس ارشد تغذیه طیور می‌گوید: «مشکلی که دامدار و مرغدار با آن طرف هستند بحث تغذیه و جیره‌های غذایی است. رشته دامپزشکی مستلزم یک علوم دامی قوی است. یعنی به نظر من تاثیر یک مهندس فارم با جیره نویسی و سیاست حل مشکلی که دارد، ۵ تا ۱۰ برابر یک دامپزشک در فارم است و خیلی اهمیت دارد که فارم چه از نظر تغذیه و چه اداره کردن آن در اختیار چه مهندسی باشد.»

مشکلات ما کیفیت جنس‌های داخلی است که مرغوب نیستند

مهندس فرزاد نادعلیان با بیان اینکه مشکلی که بیشتر با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، مشکل تغذیه‌ای و تولید داخل است، ادامه می‌دهد: «شرکتی که ما در آن کار می‌کنیم وارد کننده خوراک دام و طیور از هلند است. مشکلات ما کیفیت جنس‌های داخلی است که مرغوب نیستند. آیا سوء‌استفاده ریالی است یا خیر اما ما در داخل کشور مشکل تولید داریم و به خاطر همین است که وقتی جنس‌های خارجی وارد کشور می‌شوند، این قدر خواستار پیدا می‌کنند. درست است که تولید داخل باید باشد، اما مدیرانی که این مجموعه‌ها را کنترل می‌کنند، نمی‌توانند از عهده آن برآیند. چون محصولات کیفیت ندارند و در نهایت مرغدار ضرر می‌کند. این یک زنجیره غذایی از وارد کننده تا تولید کننده و مصرف کننده است. اگر یک نفر ضرر کند کل زنجیره را مختل می‌کند و نصف بیشتر مشکلات مرغداران همین است.مرغداری بنگاه تولیدی است و اگر مرغداری و دامداری برچیده و تعطیل شوند، به غیر از نیروهای کار که بیکار می‌شوند، فروشی که بنگاه‌های دیگر به آنها دارند نیز مختل می‌شود و مشکلات زنجیره وار پیش می‌رود.»

وی تصریح می‌کند: «تا زمانی که تولیدکننده‌های داخل به این نتیجه نرسند که جنس مرغوب تولید کنند، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. برخی از تولیدکنندگان خصوصی هستند و برخی دولتی، باید همه به این نقطه نظر برسند که جنس مرغوب تولید کنند. بعضی به هزار عناوین مختلف از جنس خود کم می‌کنند. مرغدار و دامدار متضرر می‌شوند و این بزرگترین مشکل اصلی این حرفه ماست. به تبع این قضیه دامپزشکان را هم درگیر می‌کنند.»

بخش دوم و پایانی این گزارش ویژه خبری را فردا شب در حکیم مهر مطالعه فرمایید