انتقال سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت، به ضرر دامپزشکی تمام می‌شود/ از انتخاب دکتر خلج راضی نیستیم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: "جایگاه دامپزشکی می‌بایست مطابق با تغییرات ایجاد شده در جامعه تغییر کند که این اتفاق نیفتاده است"؛ این را استاد گروه فارماکولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و رئیس کمیته دامپزشکی ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی به حکیم مهر می‌گوید و یادآوری می‌کند که آنچه در قانون دامپزشکی به چشم می‌خورد مربوط به سال ۱۳۵۰ است. از نظر «دکتر حسینعلی عرب» یکی از مشکلات مدیریت دامپزشکی این است که کمتر به نظرات تخصصی،‌ فنی و مشورتی بها می‌دهند، خیلی اهل مشاوره نیستند و سعی می‌کنند در همان مجموعه خود مسائل را حل و فصل کنند.

حکیم مهر: آقای دکتر، جایگاه سازمان دامپزشکی را در شرایط حاضر چطورارزیابی می‌کنید؟

جایگاه دامپزشکی فعلی منطبق با نیازهای روز نیست. شرایط جامعه تغییر کرده و رشته دامپزشکی نیز از نظر نیازمندی‌ها و ابعاد خدماتی و آموزشی دچار دگرگونی شده است. جایگاه دامپزشکی می‌بایست مطابق با تغییرات ایجاد شده در جامعه تغییر کند که این اتفاق نیفتاده است. بازنگری و انجام اصلاحات در قوانین، مقررات و تشکیلات دامپزشکی باید از گذشته دور شروع و به شکل تدریجی انجام می‌شده، چرا که به طور ناگهانی نمی‌توان این کار را کرد. اما این اتفاق نیفتاده و می‌توان گفت دامپزشکی از بعد ماموریت‌ها، برنامه‌ها، تشکیلات و قوانین به روز نیست. دامپزشکی البته قوانین خیلی محکمی دارد و گذشتگان و پیش‌کسوت‌های ما اقدامات خیلی خوبی انجام داده‌اند و سعی کرده‌اند دامپزشکی را در جایگاه خوبی حفظ کنند، اما ما باید تغییرات و اصلاحاتی در قوانین ایجاد می‌کردیم که نکردیم.

حکیم مهر:‌ مهمترین اقدام اصلاحی که باید در اولویت قرار گیرد چیست؟

تفکیک صحیح وظایف بخش دولتی و خصوصی به صورت روشن. کمااینکه وظایف مرتبط با بخش حاکمیتی، خصوصی، سازمان نظام دامپزشکی و جایگاه انجمن‌ها از بعد قوانین و ماموریت‌های دامپزشکی خیلی دقیق مشخص نیست.

آنچه که در قانون دامپزشکی به چشم می‌خورد مربوط به سال ۱۳۵۰ است که آن زمان وظایف دامپزشکی محدودتر بود و بیشتر منحصر به بحث مسائل نقش دامپزشکی در بهداشت جامعه، سلامت غذایی و ... بود. امروز تغییرات زیادی در ارتباط با مسائل اقتصادی و اجتماعی دامپروری کشور ایجاد و تولیدات دامپروری از نظر کمی و کیفی متنوع‌تر شده است، اما قوانین مطابق با این تغییرات نیست. از طرفی بخش خصوصی خیلی رشد کرده در صورتی که قبلا این چنین نبود. لذا اولویت باید در تغییر رویکردها، تغییر نگاه به دامپزشکی و نگاه به بخش خصوصی باشد.

حکیم مهر: بحث دیگر بحث عملکرد سازمان دامپزشکی است. به هر حال جامعه اسلامی دامپزشکان در انتخاب رئیس سازمان نقش اساسی داشته است. شما امروز عملکرد رئیس سازمان را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا از انتخاب خود راضی بوده‌اید؟

خیر. زیرا متاسفانه انتظارات جامعه دامپزشکی برآورده نشده است. ما انتظارات بالاتری داشتیم.

حکیم مهر: چه انتظاراتی؟

انتظار داشتیم دکتر خلج از خرد جمعی و توان تشکل‌ها، نهادها انجمن‌ها و افراد صاحب‌نظر استفاده کنند که نکردند. یکی از مشکلات مدیریت دامپزشکی این است که کمتر به نظرات تخصصی،‌ فنی و مشورتی بها می‌دهند. متاسفانه خیلی اهل مشاوره نیستند و سعی می‌کنند در همان مجموعه خود مسائل را حل و فصل کنند. بعد از دولت یازدهم یک انسجام در خانواده دامپزشکی ایجاد شد و همه آمادگی خود را برای ارتقای این جایگاه اعلام کردند و می‌خواستند کمک کنند. پتانسیل خوبی ایجاد شد اما متاسفانه از این توان بدنی دامپزشکی استفاده نشد و بیشتر تصمیم‌گیری‌ها در راس بود. دیگر اینکه به برخی اختلافات نیز دامن زدند.

حکیم مهر: کدام اختلافات؟

اختلافاتی که در گذشته میان نظام و سازمان دامپزشکی وجود داشت که لطمات زیادی به دامپزشکی زد. انتظار ما این بود که نه‌تنها این اختلافات برطرف شود، بلکه به سمت همگرایی بیشتر پپیش رود و از پتانسیل بخش خصوصی و نظام بیشتر استفاده شود. متاسفانه این انتظارات برآورده نشد.

حکیم مهر: اگر بخواهید امروز یک توصیه به رئیس سازمان بکنید، چه می‌گویید؟

در طول ۳ سال گذشته توصیه‌های زیادی هم بنده و هم سایر دوستان کردند که اگر یک دهم آنها عملیاتی می‌شد، وضعیت ما خیلی بهتر از این بود. متاسفانه توجهی به توصیه‌ها نشد.

حکیم مهر: آقای دکتر این روزها طرح انتقال سازمان دامپزشکی از وزارت جهاد کشاورزی به وزارت بهداشت مطرح شده است. نظر شما در خصوص این انتقال چیست؟

به نظر من انتقال سازمان ایده خوبی نیست و به ضرر تشکیلات اجرایی دامپزشکی تمام می‌شود. دامپزشکی صرفاً بحث درمانی نیست، بلکه یک رشته متنوع است که با اقتصاد دامپروری، بهداشت جامعه و با تولید سرو کار دارد. حوزه‌هایی که دامپزشکی به آن خدمات می‌دهد، بیشتر در بخش کشاورزی است. درواقع ماموریت‌های مرتبط با سازمان و وظایف اجرایی و خدماتی دامپزشکی بیشتر در دستگاه جهاد کشاورزی قابل پیگیری است تا در وزارت بهداشت.

دامپزشکی در حال حاضر اگرچه استقلال کامل ندارد، اما به هر حال یک سازمان نیمه مستقل تعریف شده است که دارای قانون است. وقتی سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت منتقل شود، اولین کاری که صورت می‌گیرد این است که تشکیلات موازی حذف می‌شود. یعنی بخش دارویی نخواهیم داشت و این بخش در سازمان غذا و دارو ادغام خواهد شد.

بخش دفتر مدیریت کنترل بهداشتی نیز در سازمان غذا و دارو قرار می‌گیرد. ما مدعی هستیم که ۶۰ درصد بیماری‌ها بین انسان و دام مشترک است. لذا منطق ایجاب می‌کند که موازی‌کاری نداشته باشیم و آن هم به قسمت مبارزه با بیماری‌ها منتقل شود. بنابراین فقط بخش بیماری‌های دام و قرنطینه می ماند که آن هم مرتبط با جهاد کشاورزی است که به آن منتقل می‌شود. فقط بخش مبارزه با بیماری‌های دام می‌ماند که یک اداره کوچک خواهد بود. پس بخش خصوصی چه می‌شود؟ لذا مشکلات زیادی ایجاد می‌شود و به نظر من دوستانی که این قضیه را مطرح می‌کنند، شاید به شکل اساسی روی آن فکر نکرده‌ و تبعات را ارزیابی نکرده‌اند.

لذا اگر انتقال صورت بگیرد، از لحاظ تشکیلاتی ما دیگر چیزی به نام سازمان دامپزشکی نخواهیم داشت. خیلی از جاهای دنیا دامپزشکی را به وزارت بهداشت منتقل کرده‌اند که بخشی از آن در محیط زیست است. کشور ما از جمله کشورهایی است که سازمان منسجم و تعریف شده و تاحدی با اقتدار دارد؛ البته تا حدی با اقتدار چرا که ما پیش از این سازمان را با اقتدار بیشتری دیده بودیم. اگر در عملکرد سازمان ضعف‌هایی وجود دارد، باید سازمان را به لحاظ قوانین و مقررات تقویت کنیم و بیشتر کیفی عمل کنیم تا کمی. برخی فکر می‌کنند که اگر سازمان از لحاظ کمی گسترش پیدا کند اقتدار آن افزایش می‌یابد که این تفکر غلط است. ما باید از لحاظ کیفی اقتدار سازمان را بالا ببریم که ضعیف به نظر نیاید. شاید یکی از دلایلی که بعضی‌ها فکر می‌کنند سازمان دامپزشکی را باید به وزارت بهداشت منتقل کنیم این است که تصور می‌کنند به این شکل سازمان قوی‌تر می‌شود که من فکر می‌کنم چنین چیزی درست نیست.

حکیم مهر‌: نظر شما نسبت به انتقال بخش آموزش سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت چیست؟

انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت موضوعی قابل بررسی است. آموزش دامپزشکی یک بحث فنی و تخصصی است و باید اجازه دهیم که مراجع و تشکل‌های فنی، تخصصی و کارشناسی و اعضای هیات‌علمی با این قضیه برخورد کنند. درست است که دامپزشکی از لحاظ آموزشی و علمی مرتبط با گروه پزشکی است اما باید فکر کنیم که آیا جدا کردن آموزش دامپزشکی از وزارت علوم و بردن به تشکیلاتی که اجرایی - آموزشی است، به نفع دامپزشکی خواهد بود یا نه؟ تا به حال بررسی جدی در این زمینه صورت نگرفته و مسائل بیشتر ابتدا بر مبنای مصلحت‌های صنفی و بعد از لحاظ سیاسی و ابعاد اجتماعی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در واقع از بعد آموزش دامپزشکی، تخصصی و کارشناسی کمتر به این مسائل توجه شده است. خوشبختانه اخیرا این موضوع در شورای تخصصی دامپزشکی هم مطرح و قرار شده روی آن کار کنند.

نکته بعد اینکه برخی دوستان خیلی بعد درمانی دامپزشکی را برجسته و ابعاد دیگر آن را فراموش می‌کنند. شاید دلیل اینکه دامپزشکی مقداری ضعیف و کم محتوا شده همین است که برخی دامپزشکی را تنها در پزشکی دام آن هم دام‌های کوچک می‌دانند. اما ابعاد دامپزشکی خیلی وسیع‌تر است و بیش از اینکه ما به پزشکی نیاز داشته باشیم، پزشکان به ما نیاز دارند. پزشکی را نمی‌توان بدون دامپزشکی در نظر گرفت. رشد علمی پزشکی منوط به رشد دامپزشکی و استفاده از رشته دامپزشکی است. در کل همه علوم به هم مرتبط هستند. حتی ادبیات، تاریخ، جامعه‌شناسی و فلسفه هم به هم مرتبط هستند. یک استاد خوب استادی است که ادبیات و جامعه‌شناسی قوی داشته باشد و روان‌شناسی، ریاضیات و آمار بداند. اگر نتواند از این رشته‌ها بهره‌‌مند شوند، نمی‌تواند به خوبی مطالب علمی خود را بیان کند، سخنرانی کند یا مقاله بنویسد. اینکه صرفا بگوییم دامپزشکی وابسته به پزشکی است و با کشاورزی نمی‌خواند، غلط است. بله دامپزشکی خیلی به پزشکی نزدیک است اما این به این مفهوم نیست که دامپزشکی را از سایر علوم منفک کنیم.

اینکه پزشکی را به وزارت بهداشت که یک دستگاه خدماتی است برده‌اند، متاسفانه درست و منطقی نبوده است. در درجه اول باید تلاش کنیم که پزشکی به وزارت علوم  بازگردد. در خود وزارت بهداشت خیلی اساتید باسواد که به فکر منافع ملی هستند به شدت مخالف این هستند که پزشکی در وزارت بهداشت باشد. چراکه دانشگاه نمی‌تواند از یک طرف با مسائل فنی پیچیده و تخصصی سروکار داشته باشد و از طرف دیگر با مسائل بهداشت رب، نخود و کله پاچه.

بنابراین پیشنهاد مشخص من این است که دوستان اجازه دهند این مساله مورد بحث قرار گیرد. اساتید دانشگاه و کارشناسان آموزشی وارد کار شوند. سمینارها و نشست‌هایی برگزار شود و دوستان کمک کنند که این مساله به شکل منطقی و با در نظر گرفتن مسائل ملی موضوع انتقال آموزش دامپزشکی و مسائل دیگر مورد بررسی منطقی قرار گیرد.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.